Denktank OPaZ

Op 7 oktober vond de eerste denktankbijeenkomst van OPaZ plaats. Zo’n 25 deelnemers voerden verdiepende gesprekken en bespraken het plan van aanpak van OPaZ. De belangrijkste aanbevelingen die zij gaven waren om breder te kijken dan naar de zorg alleen, te investeren in verolgonderzoek, innovatieruimte te creëren, te durven ontschotten, aan te sturen op betere cliëntondersteuning en meerjarige contracten, in te zetten op een grotere rol voor ouders en nieuw gedrag te stimuleren. Ook vonden deelnemers het belangrijk om zichtbaar te maken waar en wanneer het verschil wordt gemaakt.

Vrijdag 25 november was de tweede bijeenkomst van de denktank. De bevindingen uit de rapporten ‘Netwerken’ en ‘Informatievoorziening als ondersteuning voor een Passend Zorgaanbod’ (zie documenten)  werden besproken, en daarna werd de aanpak voor OPaZ in 2017 gepresenteerd en getoetst. Daarna volgde een workshopdeel. Dit leverde verschillende invalshoeken, aandachtspunten, suggesties en actiepunten op. Op basis van documenten, reacties en uitkomsten van deze denktank werd verder gewerkt aan een aanpak voor 2017.

In 2017 werd de eerste slag gemaakt voor de ontwikkeling van de persona’s voor complexe zorgvragen. Een belangrijke conclusie uit de eerste denktank in april was dat we streven naar 'situatie-gebaseerde' persona's in plaats van 'diagnose-gebaseerde' persona's. Verschillende diagnoses kunnen immers tot vergelijkbare situaties leiden. In de zomer van 2017 werd per persona geïnventariseerd welke organisaties zich bezighouden met de gesignaleerde knelpunten en welke informatie er al is, waarna de persona’s verder zijn uitgewerkt. Ook is benoemd dat er vanaf september een bijeenkomst per persona komt, waarvoor ervaringsdeskundigen, professionals en beleidsmakers van VWS worden uitgenodigd om samen de belangrijkste 'routes' en oplossingen te benoemen, om te verwerken tot scenario's die ondersteunen bij het organiseren van passende zorg in soortgelijke situaties.

In juni stond de denktank in het teken van 'leren van initiatieven'. OPaZ volgt van 1 augustus 20In juni stond de denktank in het teken van 'leren uit initiatieven'. OPaZ volgt van 1 augustus 2017 tot 1 augustus 2018 initiatieven rond thuiszitters, initiatieven rond informatievoorziening over complexe zorg via bibliotheken en initiatieven rond rust brengen in crisissituaties. Tijdens deze denktank werd besproken wat de onderzoeksvragen, aandachtspunten en beoogde resultaten van deze monitoring zijn. In de volgende denktanks worden updates over het onderdeel ‘leren uit initiatieven’ gegeven.  17 tot 1 augustus 2018 initiatieven rond thuiszitters, initiatieven rond informatievoorziening over complexe zorg via bibliotheken en initiatieven rond rust brengen in crisissituaties. Tijdens deze denktank werd besproken wat de onderzoeksvragen, aandachtspunten en beoogde resultaten van deze monitoring zijn. In de volgende denktanks worden updates over het onderdeel ‘leren uit initiatieven’ gegeven. 

Op de denktank van 1 september 2017 werd een update gegeven over de persona’s: inmiddels zijn korte typeringen van tien persona’s samengesteld. Per persona wordt gewerkt aan een ‘informatiekaart’ met portretten van echte mensen in een vergelijkbare situatie, de reguliere routes om zorg en ondersteuning te organiseren, de knelpunten bij die routes en voorbeelden van oplossingen die illustreren hoe je de omslag ‘van systemen naar mensen’ kunt maken.

Daarna werd aandacht besteed aan het thema 'routes en opschaling'. Er is behoefte aan meer inzicht in de routes die mensen (kunnen) volgen bij het organiseren van zorg en ondersteuning in complexe situaties, en er is behoefte aan zicht op de mogelijkheden voor opschaling. Onduidelijkheden zitten vooral op de raakvlakken van domeinen/wetten. Enkele aandachtspunten zijn: de leefwereld van de cliënt botst met systeemwereld, een paradox is dat je als je met het systeem te maken krijgt juist erg zelfredzaam moet zijn en het systeem is te complex om helemaal uit te leggen. Na twee presentaties, over Het Juiste Loket en over een opschalingscasus bij CCE, wordt verder gesproken over de aanpak en doelstellingen van het programma-onderdeel routes en opschaling. Er werd een visualisatie gepresenteerd met op hoofdlijnen de landelijke opschalingsmogelijkheden. We hebben afgesproken een volgende versie met de denktankleden te delen zodat we samen kunnen werken aan vervolgversies.

Tijdens de laatste denktank van het jaar, in november, werd gesproken over kennisdeling. Het doel van deze denktank is: kijken hoe al die waardevolle informatie die er al is, op de goede plek terecht komt en gebruikt gaat worden. Vilans, kennisinstituut voor de langdurige zorg, kwam vertellen over het project Integrale samenwerking in de wijk (IWW), dat als doel heeft om de kennis en de praktijk meer met elkaar te verbinden. Daarna volgde een update over de stand van zaken van OPaZ: de concept-informatiekaarten zijn klaar, en aan het uitwerken van de reguliere routes en het organiseren van workshops rond de persona’s wordt gewerkt. Binnen het onderdeel Inzichten uit initiatieven loopt deskresearch voor de initiatieven rond thuiszitters en crisissituaties. In januari is de eerste transitiearena voor thuiszitters. De werkplannen van de bibliotheken zijn klaar.

Ten slotte werd nagedacht over een van de doelen van OPaZ: hoe krijg je de juiste informatie bij cliënten en naasten? De verspreiding van informatie kan via professionals gaan. Verder zou helpen: een gezamenlijke interpretatie van wet- en regelgeving en gezamenlijk gedragen definities, één bron met de feitelijke wetgeving, informatie gericht op mogelijkheden en niet zozeer op complexiteit of knelpunten, toegankelijke bijeenkomsten organiseren waar de praktijkverhalen live verteld worden, en klantreizen gebruiken.

Op 23 februari vond de eerste denktank van 2018 plaats. De agenda was erg afwisselend, met aansluitend verdiepende sessies.

Er werd een introductie gegeven over de workshops actieonderzoek, die OPaZ in 2018 in samenwerking met het Instituut Publieke Waarden (IPW) organiseert. Vanaf maart worden in vier bijeenkomsten knelpunten geanalyseerd en oplossingen ontworpen voor de situatie van de persona’s.

Ook ging de denktank in op de ontwikkelingen en de aanpak en doelen voor 2018. Het programmaplan dat vorig jaar is opgeleverd is ook dit jaar nog volledig van toepassing. Eind van het jaar moet dit leiden tot aanbevelingen, maar ook daadwerkelijk tot resultaten. Die zijn niet altijd even tastbaar, omdat het bijvoorbeeld ook gaat om een geleidelijke cultuurverandering en betere samenwerking. Het programma levert een aantal concrete producten, maar wil ook vooral organisaties en trajecten verbinden en processen stroomlijnen waar dat kan en nuttig is. Uit de reacties bleek o.a. een grote behoefte aan ‘domeinoverstijgend denken en handelen’ en een verzoek alert te zijn dat we niet teveel papier produceren. Aansluiting zoeken bij andere ministeries wordt op prijs gesteld. Verder werd ingegaan op de bijdrage die de denktankleden kunnen leveren.

Op vrijdag 22 juni was er een bijzondere denktankbijeenkomst, waarin de uitkomsten van het actieonderzoek zijn gepresenteerd door de groepjes die hier aan hebben gewerkt.

De groepen rond de persona's hebben in de afgelopen maanden vanuit hun eigen praktijkervaringen (kleine) oplossingen bedacht voor de persona's, mensen met wie de meeste deelnemers in hun dagelijks leven werken of samenleven. De presentaties lieten heel verschillende oplossingen én ervaringen zien. Van inzichten in hoe we met zijn allen 'vastzitten' in het systeem van wetten en regels, tot concrete producten.

In de middag werd aan vijf tafels gediscussieerd over onderwerpen in de langdurige zorg en ondersteuning.

Tijdens de denktankbijeenkomst op 1 februari werd gereflecteerd op de praktijkinitiatieven die OPaZ in de afgelopen periode heeft geïnitieerd op het gebied van kwetsbare ouderen, informatievoorziening via bibliotheken, thuiszitters en rust in crisis. Daarna bespraken de deelnemers aan vier thematafels waarmee OPaZ de komende twee jaar aan de slag gaat. De thematafels hadden als onderwerp:

• de meest complexe zorgvragen
• anders kijken, anders denken
• integraal werken
• minder administratieve lasten

Op 6 september 2019 was er weer een goed bezochte landelijke denktankbijeenkomst van OPaZ in Utrecht. Na een introductie van programmamanager Vicky Drost nam Ingrid Claassen de deelnemers mee in het OPaZ gedachtengoed Anders denken, anders werken.

De drie praktijkinitiatieven die OPaZ in september start zijn kort gepitcht waarna de Denktank deelnemers in groepjes input gaven op de verschillende praktijkinitiatieven.